بررسی میزان تراکم جمعیت و توسعه در مناطق ساحلی کشور ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیک دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان

2 دانشجوی دکتری مهندسی عمران، دانشگاه هرمزگان

3 دانشیار گروه فیزیک دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه هرمزگان

4 استادیار گروه جغرافیا، دانشکده‌ی علوم انسانی، دانشگاه همزگان

چکیده

در این مطالعه سعی شده است به تفکیک شهرستان‌های ساحلی کشور با در نظر گرفتن داده‌‌های جمعیتی، میزان وسعت و خط ساحلی هر یک از این مناطق، به بررسی تفاوت‌ها و میزان استفاده از ظرفیت‌های موجود ساحلی، پرداخته شود. بدین‌جهت؛ از داده‌های سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 استفاده شده، همچنین مساحت و خط ساحلی شهرستان‌های مجاور سه حوزه‌ی دریای، کاسپین، عمان و خلیج‌فارس با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و آنالیز آن‌ها در محیط نرم‌افزار arcMap، محاسبه شده است. با بررسی‌های صورت گرفته، میزان رشد جمعیت در یک دوره ده ساله و استفاده از ظرفیت‌‌های خط ساحلی مناطق مورد بررسی مشخص شده است. به‌طورکلی می‌توان بیان کرد؛ شهرستان‌‌های ساحلی واقع در شمال کشور علی‌رغم برخورداری از سواحل کمتر دارای تراکم نسبی به‌مراتب بالاتری هستند، از طرفی در طی ده سال گذشته شهرستان‌‌های جنوبی دارای رشد بیشتری بوده‌اند اما کماکان از نظر تراکم ساحلی و تراکم نسبی در سطح پایینی قرار دارند. در این بین شهرستان ابوموسی و قشم به ترتیب از رشد جمعیتی قابل توجهی به اندازه 93.11 و 41.45 درصدی برخوردار بوده است، البته این در حالتی است که از نظر درجه ساحلی نیز این دو شهرستان به ترتیب با درجه‌ی 0.73 و 0.22 از مناطق ساحلی کشور هستند که بیشترین ساحل را به نسبت وسعت اشغال کرده، دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A survey on population density and its development in coastal regions of Iran

نویسندگان [English]

  • Danial Ghaderi 1
  • Foad Salimi 2
  • Maryam Rahbani 3
  • Abbas Moradi 4
1 Department of Marine Engineering, Amir Kabir University, Bandar Abbas Branch, Iran
2 Department of Engineering, University of Hormozgan
3 Department of Marine Science and Technology, University of Hormozgan
4 University of Hormozgan
چکیده [English]

Considering demographic data, area extent, and the length of coastline, all coastal cities of Iran were categorized, and were compared with each other, to find their differences and the potential capacities of each region. For this study population data of 1395(2017) was employed. Besides, satellite images and GIS software was used for the sake of analysis and calculations. The area, and coastline of cities along the Caspian Sea, Oman Sea and the Persian Gulf were calculated. Afterwards, the population growth rate for a period of ten years (2007-2017) were calculated. Results show that northern coastal cities own higher relative density in compare with the southern coastal cities; meanwhile they own shorter coastline. On the other hand, the trend of population growth, in last ten years, in the southern cities was more than that of northern cities. However, most of southern cities are still low levels in terms of Population density and Coastal congestion. The city of Abu Musa and Qeshm had a significant population growth of about 93.11% and 41.45% respectively. Meanwhile, according to the ratio of coastline both of mentioned cities own a coastal degree of just 0.73 (for Abu Musa) and 0.22 (for Qeshm).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian coast
  • Coastal development
  • Population density
  • Coastal congestion

مراجع

[1]    Dada, Olusegun A., et al. "Effect of coastal land use change on coastline dynamics along the Nigerian Transgressive Mahin mud coast." Ocean & Coastal Management 168 (2019): 251-264.
[2]    Martinez, M. Luisa, et al. "Human impact on coastal resilience along the coast of Veracruz, Mexico." Journal of Coastal Research 77 (2017): 143-153.
[3]    Karaburun, Ahmet, and Ali Demirci. "Coastline changes in Istanbul between 1987 and 2007." Scientific Research and Essays 5.19 (2010): 3009-3017.
[4]    محمودی، کیومرث و سایبانی، مصباح و مرادی، عباس،. "ارائه یک ماژول محاسباتی جدید برای سیستم تحلیل دیجیتالی خط ساحلی (DSAS)، جهت شناسایی داده‌های مشکوک به خطا در داده‌های تغییرات خط ساحلی". مهندسی دریا، 1394، ۱۱ (۲۱): ۸۳-۹۴.
[5]    منصوری، رضا، قنواتی، عزت اله، ثروتی، محمدرضا، کرم، امیر. "شناسایی و طبقه بندی مورفولوژیکی مناطق ساحلی جنوب دریای کاسپین با استفاده از روش شپارد (پژوهش موردی: از نوشهر تا بابلسر)". جغرافیایی سرزمین، 1391، 91-108.
[6]    Pak, Ali, and Manuchehr Farajzadeh. "Iran's integrated coastal management plan: Persian Gulf, Oman Sea, and southern Caspian Sea coastlines." Ocean & Coastal Management 50.9 (2007): 754-773.
[7]    مدنی، شیما. "برآورد سهم مشارکت دریاها و اقیانوس در اقتصاد ملی ایران". نشریه علمی - پژوهشی اقیانوس‌شناسی، 1391، ۸۷-۹۵.
[8]    Colgan, Charles S. "Measurement of the ocean and coastal economy: theory and methods." (2003).
[9]    Edgren, G. "Expected economic and demographic developments in coastal zones world wide." World Coast 93 (1993): 367-370.
[10] DANEHKAR, AFSHIN. "Sea sensitive areas of Iran and view of development." INTERNATIONAL CONFERENCE ON COASTS, PORTS AND MARINE STRUCTURES (ICOPMAS), 2002.
[11] Nouri, J., A. Danehkar, and R. Sharifipour. "Ecological sensitivity of the persian gulf coastal region (Case study: Bushehr province)." Journal of Applied Sciences and Environmental Management 11.3 (2007).
[12] Kildow, Judith T., Charles S. Colgan, and Jason D. Scorse. "State of the US ocean and coastal economies 2009." (2009).
[13] Kildow, Judith T., and Alistair McIlgorm. "The importance of estimating the contribution of the oceans to national economies." Marine Policy 34.3 (2010): 367-374.
[14]  بنی فاطمه، جسین و کوهی، کمال. "بررسی عوامل و پیامد‌های تراکم جمعیت شهری و ارائه راهکارهای مناسب برای تعیین تراکم متعادل و بهینه". فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال اول ، شماره اول، 1385.
[15]  کاظمی پور، شهلا. "توسعه و مناسبات جمعیتی در ایران: با رویکرد آینده نگر". فصلنامه برداشت دوم، سال 7 شماره پیاپی 11 و 12، 1389.
[16]  مرکز آمار ایران، 1365-1395. قابل‌دسترسی در لینک: www.amar.org.ir.
[17]  Weston, Nathaniel B., James T. Hollibaugh, and Samantha B. Joye. "Population growth away from the coastal zone: Thirty years of land use change and nutrient export in the Altamaha River, GA." Science of the total environment 407.10 (2009): 3347-3356.
[18]  Crossett, Kristen M., et al. Population trends along the coastal United States: 1980-2008. Vol. 55. US Department of Commerce, National Oceanic and Atmospheric Administration, National Ocean Service, Management and Budget Office, Special Projects, 2004.
[19]  علی شکور، بابک اجتماعی، زهرا پربار. "پهنه بندی پایدار سواحل با استفاده از روش فازی (مطالعه موردی :جزیره قشم)". فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای, 9, 35, 1398, 85-94.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار